Vrijheid van meningsuiting… – “Voor hoe lang nog?” – 21/2/18

“Als vrijheid ook maar iets betekent, dan is het wel het recht om mensen te vertellen wat zij niet willen horen.”

George Orwell (Britse schrijver, journalist)

Vrijheid van meningsuiting is de belangrijkste graadmeter voor openheid in een maatschappij. Waar ruimte is voor afwijkende meningen en nieuwe geluiden, bestaat ruimte voor mensen, in al hun verschillen en overeenkomsten. Die ruimte wordt maar al te vaak beperkt door machthebbers, massamedia en grote bedrijven. Met agressieve censuur, massale spionage en groeiende mediamonopolies worden monden gesnoerd en meningen gemarginaliseerd. Het verzet daartegen wordt aangevoerd door mensenrechtenverdedigers, artiesten, journalisten, bloggers en hackers.

Technologie speelt een steeds belangrijkere rol in onze samenleving – we zijn constant ingeplugd op media: massamedia komen uit de hele wereld binnen en de sociale media vormen een tweede sociale ruimte. Media bepalen mede ons zelfbeeld: Control the media, control the mind. Worden wij zodanig beïnvloed door deze constante vorm van blootstelling dat wij automatisch ons gedrag gaan aanpassen? Misschien zelfs zodanig dat we zelfcensuur gaan toepassen?

Meer dan ooit draait politiek om het beheersen en het framen van informatie: Maar moderne media gelden tegelijkertijd als risico: door de toegenomen communicatiesnelheid moeten politici continu reageren op mediaontwikkelingen. Peilingen hangen bijvoorbeeld meer dan ooit als een zwaard van Damocles boven de hoofden van politici, die voortdurend onder druk gezet worden om op basis van deze korte termijn perspectieven te handelen.

Wat voor gevolgen heeft dit alles voor het functioneren van macht in Westerse democratieën? Worden ook politici uiteindelijk ‘verleid’ tot zelfcensuur? Wat voor gevolgen heeft dit alles voor het functioneren van macht in Westerse democratieën?

Wordt met de nieuwe regelgeving over het tegengaan van nepnieuws de vrijheid van meningsuiting ingeperkt?  Wie bepaalt er namelijk wat nepnieuws is of anderszins uit de nieuwsweergave gefilterd moet worden? Is het wel zo erg wanneer we eens op de vingers worden getikt omwille van onze uitspraken? Kunnen we alles wel zomaar zeggen zonder de fatsoensregels te overschrijden? In hoeverre is de vrijheid van meningsuiting in conflict met de ‘normen en waarden’ van onze samenleving? Welke rol speelt ‘nepnieuws’ in het vormen van onze opinie? Welke belangen spelen er door het bepalen van wat ‘echt’ nieuws is en wat niet?

Welke vragen heeft u? Heeft u een uitgesproken mening die u wilt delen? Woensdag 21 februari kunt u daarover met ons in discussie, eerst in de Peilbus, vervolgens tijdens de discussiebijeenkomst en online via onze livestream en de diverse sociale media. Dit dagthema wordt aangevoerd door Sid Lukkassen, auteur, filosoof en raadslid.